Over beelddenken en de link met de diepgaande verwerking van hoogsensitieve kinderen.
De doelstelling van deze lesbrief is dat je meer te weten komt over beelddenken en zelf een menig kunt vormen over diepgaande verwerking zodat je je nog beter kunt afstemmen tijdens het werken met de HSK's.
Hoogsensitieve kinderen zijn over het algemeen visueel ingesteld.
Dit betekent dat kijken voor luisteren gaat. Ze willen zelfs kijken naar geluid. Bijvoorbeeld als ze achter zich iets horen in de klas, dan draaien ze zich om...om te kijken naar wat ze horen.
Visueel ingesteld zijn is niet hetzelfde als beelddenkend zijn. Als je visueel bent ingesteld zie je veel, tot de kleinste en meest subtiele details. Daar volgt een reactie op en verwerking van de waargenomen visuele informatie. Die verwerking kan diepgaand zijn en dit is het belangrijkste kenmerk bij de groep hoogsensitieve kinderen. Diepgaande verwerking vindt - volgens onderzoeken - vooral plaats wanneer er zich sociale en emotionele situaties voordoen. HSK's zullen dus vooral in de groep veel te verwerken hebben. Visuele prikkels worden vooral via de rechter hersenhelft verwerkt (bron: Aron). De rechter hersenhelft ligt dichter tegen het limbisch systeem aan dan de linker hersenhelft (bron: Pieter Langedijk; over de beide hersenhelften). Stress door visuele prikkels ligt hier dus voor de hand.
Als je beelddenker bent denk je in beelden en gebeurtenissen. Het lijkt op het sensitieve denken dat we waarnemen bij hoogsensitieve kinderen. Vaak nemen beelddenkers taal heel letterlijk. Grapjes kunnen voor hoofdbreken zorgen, als beelddenker moet je immers taal omzetten naar je eigen innerlijke 'beeldenbank'.
Een beelddenker zit in het beeld. Hij (of zij) is deel van dat beeld.
Een beelddenker moet altijd iets meer nadenktijd krijgen in een gesprek.
Een beelddenker is gebaat bij belevend leren. Alleen auditief volgordelijk onderwijs volgen frustreert deze leerling.
Een taaldenker denkt in taal en begrippen.
Voor de beelddenker is taal het eindproduct in het denkproces.
Voor de taaldenker is het beeld het eindproduct in het denkproces.
Een taaldenker kan een beeld meestal goed visualiseren. Een beelddenker kan dit ook, mits het over een reeds bekend onderwerp gaat. Kent de beelddenker het onderwerp niet, of is het nog niet eerder aan de orde gekomen in de les, dan roept het moeten visualiseren van dit onbekende beeld stress op. Bij de groep kinderen die wij begeleiden zal dit opvallen bij de visualisaties over 'het auratuintje' en 'de zintuigenboom'. Het 'auratuintje' is abstract en voor veel kinderen is het begrip aura nog onbekend. Door er een tekening van te maken zoals je die vindt in het werkboek Ik ben Oké! maak je het concreter. De visualisatie 'de zintuigenboom' is al een stuk concreter, en vooral jongens vinden deze oefening veel prettiger om te doen.
Beelddenken verloopt in beelden, situaties en kleuren en geuren. Deze denkwijze gaat razendsnel, soms zo snel dat we het niet eens in de gaten hebben. Het hoofd van een beelddenker is altijd bezig. Denken in beelden kan in 32 plaatjes per seconde verlopen en kan zelfs filmisch zijn of in 3D. Taaldenken verloopt in 3-5 woorden per seconde. Beelddenkers struikelen niet voor niets soms over hun eigen woorden! 😍
-
Niet alle beelddenkers zijn hoogsensitief.
-
Niet alle hoogsensitieve kinderen zijn beelddenker.
Volgens het LIHSK (Gerarda van der Veen) zijn HSK's bijna allemaal wel visueel ingesteld, waarbij ongeveer de helft wel en de andere helft niet al volgordelijk kan denken. Er is voor zover wij weten nog geen onderzoek dat dit kan onderbouwen. Maar het is altijd belangrijk om te leren ordenen en structureren.
Uit eigen ervaring weten we inmiddels dat de groep HSK's met beelddenken te maken kan hebben. Wij werken immers ook met kinderen tot een jaar of tien.
Kinderen kunnen tot hun tiende jaar bezig zijn met het omvormen van beelddenken naar taaldenken. Sommige kinderen blijven voorkeur houden voor beelddenken.
Beelddenken lijkt overeenkomsten te hebben met de sensitieve wijze van ervaren, denken en verwerken bij HSK's en HSP's. Maar of de denkwijze van hoogsensitieve personen per se overeenkomt met beelddenken, dat is de vraag. Wellicht zullen onderzoekers hier in de nabije toekomst meer over kunnen vermelden.
Voor nu is het voor jou vooral handig meer over beelddenken te weten. Zo kun je je beter afstemmen op het kind tegenover je.
Dus vind je hier een ondersteunende lesbrief. Lees het op je gemak.
Lees hier over beelddenken, sensitief denken en intuïtief waarnemen.
Op Leraar24, een website voor leerkrachten in het onderwijs staat een interessante introductie met Tineke Verdoes over beelddenken. https://www.leraar24.nl/69497/denken-in-beelden-introductie/
Tineke schreef diverse boeken over beelddenken die je op onze bronnenlijst terugvindt. In het verleden hebben Nel Oijeman en Maria Krabbe gepubliceerd over beelddenken.
Verder verwijzen we graag naar de website van stichting Beeld en Brein. Anneke Bezem werkt mee aan een onderzoek van de universiteit Leiden over beelddenken, oftewel het visueel cognitieve leersysteem. Anneke geeft in video's veel uitleg over de 'problemen' die beelddenkers kunnen tegenkomen op de basisschool, met rekenen bijvoorbeeld, of met lezen.
Je kunt daarnaast een leuke test doen op haar website: https://beeldenbrein.nl/testbeelddenken/
Tot slot kun je hier kijken naar de presentatie van Tineke Verdoes over beelddenken.
Ga terug naar de pagina met de opdrachten
Ga verder naar de pagina over de Sensikids cursus Ik doe het anders.