Beelddenken versus sensitief denken
​
De meeste hoogsensitieve kinderen zijn visueel ingesteld. Dit is iets anders dan beelddenker zijn.
Sommigen HSK kunnen in groep 3 al een beetje volgordelijk denken, of leren dat redelijk snel. Anderen hebben daar meer tijd voor nodig en de combinatie van dit gebrek aan volgordelijk denken en hun diepgaande verwerking van informatie kan hen dan flink parten gaan spelen.
​
Toch is het goed om meer te weten over beelddenken, omdat het inzetten van visuele ondersteuning heel goed kan zijn.
Er zijn voor de HSK wel kanttekeningen bij te plaatsen: beelden maken vaak intense emoties los bij deze groep kinderen en dat kan invloed hebben op de concentratie en het wel bevinden van het kind. Bij bepaalde thema's als WO II, aardrijkskunde en geschiedenis kunnen de beelden behoorlijke impact hebben. Als de leerkracht doordrongen is van de sensitieve verwerking bij deze kinderen kan er rekening mee worden gehouden, of in ieder geval kan het kind er in worden erkend. 80% van de prikkels komt via de ogen binnen. Ook het licht van het digitale schoolbord kan overprikkelend werken.
​
Jelle Jolles van stichting Brein en leren pleit er voor niet alleen de verbale cognitieve en de visuele cognitieve leerstijl in te zetten, maar een zo breed mogelijke leerstijl aan te bieden in het onderwijs zodat de hersenen een brede ontwikkeling doormaken. Ik ben het met hem eens.
In mijn jarenlange ervaring met HSK in mijn praktijk ben ik er achter gekomen dat beelddenken niet hetzelfde is als sensitief denken zoals de HSK doen. Er zijn veel overeenkomsten, maar een beelddenker denkt echt anders dan een sensitieve denker. Zo kwam ik er achter dat vooral jongens vaak geen visualisaties konden maken van het auratuintje.
Hoe zit dat?
​
Beelddenken is een denkproces waarbij informatie in eerste instantie wordt verwerkt zonder woorden. Een beelddenker verwoordt achteraf, hij/zij probeert zijn beelden in woorden uit te leggen. Een beelddenker vormt beelden in het hoofd en zit in het beeld, of het beeld is om hem/haar heen. Hij/zij begint met het beeld. Dit beeld moet er dan wel zijn. Vervolgens voegt de beelddenker eigen ervaring en kennis toe en zien ze logische verbanden. Een beelddenker onthoudt kennis pas als hij/zij dit kan plaatsen in een groter geheel. Normaliter volgt dit pas aan het eind van een leerproces, dus het kan voor beelddenkers lastig zijn in het huidige onderwijs, waarin meestal nog vanuit details naar het geheel wordt gewerkt.
Taaldenken, de verbale cognitieve stijl, is een denkproces dat gepaard gaat met woorden en begrippen. Een taaldenker visualiseert ook een beeld bij woorden. Hij/zij kijkt tegen het beeld aan. De visualisatie is een eindproduct en volgt op het woord en begrip dat als eerste is ontstaan (de taaldenker visualiseert achteraf). Een taaldenker gaat van stap naar stap naar het eindproduct. Een taaldenker bouwt een beeld in zichzelf op en kan vanuit details leren.
Volgens Anneke Bezem van Beeld en Brein denkt een beelddenker in beelden als enige mogelijkheid om tot de juiste woorden te komen. Hij/zij zoekt de woorden bij het plaatje dat in het hoofd opkwam.
Tot zover de belangrijkste informatie met betrekking tot beelddenken.
​
Kinderen die sensitief verwerken zien ook beelden maar deze beelden zijn het eindproduct van hun denkproces. Naar aanleiding van taal visualiseren zij een beeld, ze kijken er tegen aan.
​
Kinderen krijgen tegenwoordig les via digitale lesborden.
Visuele middelen inzetten ter ondersteuning is nog nooit zo makkelijk geweest!
Maar als je kijkt naar een beeld op het digibord is dat beeld al klaar. Je ziet meestal niet hoe het wordt opgebouwd.
Dit kan zorgen voor verwarring bij het kind. Het krijgt een beeld (resultaat) te zien, maar weet nog niet hoe hij/zij zelf het resultaat kan vormen.
​
​
​
Om te kunnen herkennen of je een sensitieve denker of een echte beelddenker tegenover je hebt kun je onderstaande lesbrief downloaden. Nel Ojeman zetten een aantal herkenningspunten onder elkaar. Als je het werkblad gebruikt bij HSK, zul je ook veel zaken kunnen uitsluiten.
Werkblad beelddenker herkennen
​
Verder verwijs ik jullie graag naar de boeken van Tineke Verdoes over beelddenken en kun je hier doorlinken naar de website van stichting beeld en brein voor meer informatie over het visuele cognitieve leerproces.
​
Lees hier een blog over beelddenken en sensitief denken.
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Ga naar de lesbriefpagina empathie
Ga terug naar de lesbriefpagina over Aandacht en bewustzijn
​
​
​
​
​
​
​
​