Prikkels en stress

​

Op deze lesbriefpagina gaan we dieper in op prikkelverwerking. 

​

Om de verwerking van prikkels te kunnen begrijpen kun je nog eens kijken naar de video over het zenuwstelsel. Je vindt de video op de pagina over Dabrowski. 

​

Daarnaast is het goed om meer te weten over het zenuwstelsel waarvan we nu weten dat dat van de HSP's en HSK's gevoeliger is dan gemiddeld. Het zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het perifere zenuwstelsel. Vanaf de geboorte ontwikkelt het kind zich op een individuele wijze. De ontwikkeling van kinderbreinen verloopt niet synchroon, er zijn verschillen. Denk maar aan wat Jelle Jolles daar over zegt. Ook trage bomen kunnen de hoogste worden. Maar als er aldoor stress is zal het kind zich onveilig voelen. 

​

​

​

Bekijk hier in het kort de pdf van de presentatie over het zenuwstelsel. 

 

​

Of lees de lesbrief over het zenuwstelsel.

 

 

Ook kun je lesbrief van Vicky Vos Vermeulen lezen over de zintuigen en hun verwerking.

​

​

Het is goed om te weten dat HSK's vaak tactiel gevoelig zijn. Naast dat ze visueel zijn aangelegd en altijd kijken naar de omgeving, zijn ze soms zeer gevoelig voor aanraking. Labels en natte kleding worden genoemd in de vragenlijst van Aron zoals je weet. In de klas kan hun gevoeligheid voor onveiligheid zorgen. Een manier om hen veiligheid te bieden is om ze steun te geven, letterlijk en figuurlijk. HSK's zoeken nog vaak steun in hun omgeving. Door een knipoog te geven, of lichte schouderaanraking zorgt de leerkracht al voor steun. 

Zorg ervoor dat de leerkracht tussendoor beweegt met de kinderen. Beweging (de inzet van de propriocepsis (het bewegingszintuig) kan stress direct laten afnemen. Als de leerkracht er daarnaast alert op is of het kind te lang wil doordenken als het bezig is met de lesstof kan stress ook afnemen: Ik merk dat je lang wilt nadenken. Weet je nog wat het eerste was dat in je opkwam toen je de vraag las? 

​

Wat moet je nu precies weten over prikkelverwerking?

​

Je bent geen specialist Sensorische informatie verwerking. Dus jezelf begrenzen met wat je moet weten over prikkelverwerking is goed. 

​

Wat je in ieder geval moet weten is dat de prikkelverwerking bij HSK's veel gevoeliger verloopt (Aron noemt het Sensory Processing Sensitivity-SPS). 

​

Dit betekent dat er:

• Verhoogde sensitiviteit voor subtiele omgevingsstimuli wordt vermoed, gecombineerd met

• diepere cognitieve verwerking ervan, met als gevolg:

• een sterkere emotionele, fysiologische of stressreactie, zowel positief als negatief, vooral wanneer men geconfronteerd wordt met nieuwe of ongewoon conflictueuze situaties, wat vaak leidt tot:

​

1. Meer geremd gedrag, om zo de tijd te nemen de situatie te beoordelen en een reactie te plannen (pauze-to-check)

2. Meer actief gedrag, er wordt gezocht naar meer prikkels om de alertheid te verhogen om te kunnen reageren op wat gebeurt (erop af)

​

Volgens Elke van Hoof is er geen filter bij HSP's en HSK's en komen de prikkels allemaal tegelijk binnen in de hersenen. Volgens velen hebben HSK's  een lage prikkeldrempel. Dit wil zeggen dat hun prikkel filter te veel prikkels doorlaat naar de hersenen. Dit is het geval zowel bij de introverte als de extraverte kinderen.

Afhankelijk van het temperament zal het gedrag onzichtbaar of zichtbaar zijn. De manier om iets uit drukken is dus afhankelijk van het temperament. Het is niet perse zo dat extraverte kinderen een hogere prikkeldrempel hebben.

​

Alle kinderen hebben moeite met goed kunnen nadenken als ze stress hebben, net als volwassenen.

 

Introverte HSK's keren naar binnen bij stress. 

Extraverte HSK's worden druk bij stress. 

​

Zoek met de leerkracht naar de reeds beschikbare middelen om het kind te leren omgaan met te veel prikkels en stress, of gebruik het Sensikids stressprotocol dat gebruik maakt van de stressladder. 

Zorg ervoor dat de leerkracht in ieder geval handig reageert op deze gevoelige kinderen. Straffen en belonen helpt niet. Erken altijd de stress. Langdurige stress kan immers voor langdurige overprikkeling zorgen en een grote invloed hebben op de leerprestaties. 

​

Lees hier de lesbrief over stress

​

En lees hier het artikel van Elke van Hoof over stress

​

​

​

Ga terug naar de pagina over wetenschap

​

Ga naar de volgende pagina Het verklaringsmodel

​

​

​

​

​

​

​