Prikkels en stress
​
Op deze lesbriefpagina gaan we dieper in op prikkelverwerking.
​
Om de verwerking van prikkels te kunnen begrijpen kun je nog eens kijken naar de video over het zenuwstelsel. Je vindt de video op de pagina over Dabrowski.
​
Daarnaast is het goed om meer te weten over het zenuwstelsel waarvan we nu weten dat dat van de HSP's en HSK's gevoeliger is dan gemiddeld. Het zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het perifere zenuwstelsel.
​
We beleven de wereld om ons heen door onze zintuigen te gebruiken.
​
Er zijn vijf bekende zintuigen:
De ogen (visueel)
De oren (auditief)
Neus en smaak (olvactoir en gustatief)
Huid en tastzin (kinestetisch)
Daarnaast zijn er de inwendige zintuigen:
Het evenwicht (vestibulair) en sterk verbonden met de visus
Het beweginszintuig (propriocepsis), dat altijd kan worden ingezet door in beweging te komen.
Het orgaanzintuig (interoscepsis), dat informatie doorgeeft vanuit alle organen.
​
In de lesbrief van Vicky Vos Vermeulen lees je meer over de verschillende zintuigen en hoe ze samenwerken.
​
Het brein bestaat uit drie delen:
Het autonome deel, de hersenstam maakt er deel van uit. Het werkt als een reptielenbrein en de aansturing gaat onwillekeurig. Daarnaast is er het oude brein, dat betrokken is bij motoriek, en het nieuwe brein, de neo-cortex, dat betrokken is bij denkprocessen en het nemen van beslissingen en het enige breindeel is dat willekeurig werkt. In de lesbrieven op deze pagina lees je er uitgebreid over.
​
​
​
​
Bekijk hier in het kort de pdf van de presentatie over het zenuwstelsel.
​
Of lees de lesbrief over het zenuwstelsel.
Ook kun je lesbrief van Vicky Vos Vermeulen lezen over de zintuigen en hun verwerking.
​
​
Het is goed om te weten dat HSK's vaak tactiel gevoelig zijn. Naast dat ze visueel zijn aangelegd en altijd kijken naar de omgeving, zijn ze soms zeer gevoelig voor aanraking. Labels en natte kleding worden genoemd in de vragenlijst van Aron zoals je weet. In de klas kan hun gevoeligheid voor onveiligheid zorgen. Een manier om hen veiligheid te bieden is om ze steun te geven, letterlijk en figuurlijk. HSK's zoeken nog vaak steun in hun omgeving. Door een knipoog te geven, of lichte schouderaanraking zorgt de leerkracht al voor steun.
Zorg ervoor dat de ouder tussendoor beweegt met het kind. Beweging (de inzet van de propriocepsis (het bewegingszintuig) kan stress direct laten afnemen. De wijze oudergrondingsoefening kan hier helpen.
​
Wat moet je nu precies weten over prikkelverwerking?
​
Je bent geen specialist Sensorische informatie verwerking. Dus jezelf begrenzen met wat je moet weten over prikkelverwerking is goed.
​
Wat je in ieder geval moet weten is dat de prikkelverwerking bij HSK's veel gevoeliger verloopt (Aron noemt het Sensory Processing Sensitivity-SPS).
​
Dit betekent dat er:
-
Verhoogde sensitiviteit voor subtiele omgevingsstimuli wordt vermoed, gecombineerd met
-
diepere cognitieve verwerking ervan, met als gevolg:
-
een sterkere emotionele, fysiologische of stressreactie, zowel positief als negatief, vooral wanneer men geconfronteerd wordt met nieuwe of ongewoon conflictueuze situaties, wat vaak leidt tot:
​
-
Meer geremd gedrag, om zo de tijd te nemen de situatie te beoordelen en een reactie te plannen (pauze-to-check)
-
Meer actief gedrag, er wordt gezocht naar meer prikkels om de alertheid te verhogen om te kunnen reageren op wat gebeurt (erop af)
​
Volgens Elke van Hoof is er geen filter bij HSP's en HSK's en komen de prikkels allemaal tegelijk binnen in de hersenen. Volgens velen hebben HSK's een lage prikkeldrempel. Dit wil zeggen dat hun prikkel filter te veel prikkels doorlaat naar de hersenen. Dit is het geval zowel bij de introverte als de extraverte kinderen.
Afhankelijk van het temperament zal het gedrag onzichtbaar of zichtbaar zijn. De manier om iets uit drukken is dus afhankelijk van het temperament. Het is niet perse zo dat extraverte kinderen een hogere prikkeldrempel hebben.
​
Alle kinderen hebben moeite met goed kunnen nadenken als ze stress hebben, net als volwassenen.
Introverte HSK's keren naar binnen bij stress.
Extraverte HSK's worden druk bij stress.
​
Zoek met de ouder naar de reeds beschikbare middelen om het kind te leren omgaan met te veel prikkels en stress, en gebruik altijd het Sensikids stressprotocol dat gebruik maakt van de stressladder.
Zorg ervoor dat de ouder in ieder geval handig reageert op deze gevoelige kinderen. Straffen en belonen helpt niet. Erken altijd de stress. Leg uit dat veranderingen onveiligheid betekenen. Langdurige stress kan voor langdurige overprikkeling zorgen en een grote invloed hebben op de leerprestaties en het gedrag.
​
Lees hier de lesbrief over stress
​
En lees hier het artikel van Elke van Hoof over stress
​
​
​
Ga terug naar de pagina over empathie
​
Ga naar de volgende pagina Sensikidsprotocollen
​
​
​
​
​
​
​