Emoties worden door jonge hoogsensitieve kleuters meestal zeer intens ervaren. We hopen dat onze speelse Sensikids cursus voor deze leeftijdsgroep, de kinderen en hun ouders helpt om de rijke innerlijke wereld van deze groep kinderen zichtbaarder te maken. Voor hun prille persoonlijkheidsontwikkeling is dit erg belangrijk. Als hun gedrag kan worden begrepen door hun ouders worden ze vaker positief bevestigd. Daarnaast is het belangrijk om deze groep kinderen niet te snel te labelen. Het is om deze reden goed om te zoeken naar de oorsprong van hun -soms lastig te lezen- gedrag.
Net als de hoogsensitieve (HS) basisschoolkinderen en pubers ervaren HS kleuters alles zeer intens en verwerken ze informatie diepgaand. Als je nog niet zoveel woorden tot je beschikking hebt is het vertellen over en het diepgaand verwerken van al die intense ervaringen lastig. Je gedrag is dus de enige mogelijkheid om je binnenwereld tot uitdrukking te brengen. Als ouders dit begrijpen kunnen ze vaak makkelijker omgaan met lastig kleutergedrag.
Het zullen overigens vooral de 'eropaf' kleuters zijn die te vaak gecorrigeerd worden. Hun temperament speelt hier een woordje mee. Het is vooral belangrijk voor de 'pauze to check' kleuters om meer communicatiemiddelen tot hun beschikking te krijgen en dat ze zinvolle activiteiten aangeboden krijgen. We zijn misschien te vaak geneigd om ze lekker rustig in een hoekje te laten spelen. Voor de eropaf kleuters is het belangrijk dat ze niet steeds worden gecorrigeerd. Hun gedrag is natuurlijk heel zichtbaar en ze zullen mogelijk vaak een 'nee' horen van hun omgeving. Ze ervaren dit als straf en juist deze groep reageert nauwelijks op straffen en belonen.
In ieder geval moet het begrip van hun ouders voor de intense ervaringen van hun kleuter en diepgaande verwerking van gebeurtenissen worden vergroot, zodat zij het kind een veilige ruimte kunnen aanbieden.
In onze samenleving wordt echter de ontwikkeling van cognitie nog steeds belangrijker gevonden dan persoonlijkheidsontwikkeling. Dat is jammer. Cognitieve ontwikkeling, met name taal, wordt nu soms dwingend aangeboden op jonge leeftijd. Soms verwachten ouders al van hun jonge kind dat het zich goed kan uitdrukken. Zowel het kind als de ouders gaan zich echter gefrustreerd voelen als er teveel dwang en oefening aan te pas komen in de vroege ontwikkeling van hun kind.
"Het is een wijd verbreid misverstand dat aan kinderen alles zo vroeg mogelijk geleerd moet worden. In een proces, dat ook over alle eeuwen hetzelfde is, ontwikkelen kinderen zich volgens een vast patroon: van kruipen naar lopen, van brabbelen tot spreken, van spelen tot leren en van voorlezen tot leren lezen en schrijven. Deze processen doen kinderen in hun eigen tempo en zijn van buitenaf nauwelijks te beïnvloeden. Kneden of dwingen helpt niet." Dit citaat is van Sieneke Goorhuis, orthopedagoge en spraakpathologe, Hogeschool Stenden.
Tot het zesde jaar verloopt de ontwikkeling van kleuters vooral door spontane interactie met hun omgeving. Het is daarom van belang dat de kleuters opgroeien in een rijke en uitdagende omgeving waarin positief wordt omgegaan met elkaar. In hun hersenen ontstaan verbindingen die de basis vormen voor het latere leren. Door kleuters te leren goed te luisteren en te kijken ontwikkelen hun hersenen en met name de prefrontale cortex (waar de executieve functies zich ontwikkelen) zich vanzelf. Spelen is een heel belangrijk en een natuurlijk middel om te groeien in deze periode van hun leven. Voorlezen is een must. Bewegen nog belangrijker. Dansen en zingen zijn belangrijk en geven het kind een vrij gevoel.
In groep 2 ligt de nadruk dan ook op de volgende voorwaarden :
- mondelinge taalvaardigheid - beheersing van de fijne en grove motoriek - concentratievermogen - instructies begrijpen - in een groep kunnen functioneren - een taakje kunnen uitvoeren - het denken hebben ontwikkeld tot de concreet-operationele fase - en bovenal: ZELFVERTROUWEN.
(Sieneke Goorhuis, voor Wij-leren.nl)
De taalontwikkeling verloopt soms sneller, soms later, maar alle kleuters maken deze ontwikkeling door. Op dit moment ontmoet ik veel hoogsensitieve kleuters die lang stil blijven, en de wereld het liefst beschouwen. Tussen hun vierde en vijfde jaar, of nog later kunnen zij ineens hele volzinnen produceren. Dit kan te maken hebben met wat we hier beschrijven: de diepgaande verwerking zorgt mogelijk voor deze wat late start. Zeker in combinatie met een introvert temperament (pauze to check) zal deze groep kinderen mogelijk later tot bloei komen. Maar van binnen is er dus al van alles gaande, en daar moet dus onze aandacht liggen!
Onderstaande link bezorgt je informatie over de reguliere taalontwikkeling van kinderen.
@Sylvia van Zoeren voor Platform Sensikids